Zgoda wyraźna a dorozumiana. Podobieństwa i różnice w wyrażaniu zgody zgodnie z RODO.

Definicja zgody w RODO

Zgodnie z art. 4 pkt 11 RODO, zgoda oznacza:

dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne okazanie woli, którym osoba, której dane dotyczą, w formie oświadczenia lub wyraźnego działania potwierdzającego, przyzwala na przetwarzanie dotyczących jej danych osobowych.

Oznacza to, że zgoda musi być:

• Dobrowolna: Osoba musi mieć realny wybór i nie może być zmuszona do wyrażenia zgody.
• Konkretna: Zgoda powinna dotyczyć jasno określonych celów przetwarzania.
• Świadoma: Osoba musi być w pełni poinformowana o tym, na co się zgadza.
• Jednoznaczna: Zgoda musi być wyrażona w sposób niebudzący wątpliwości.

Zgoda wyraźna

Zgoda wyraźna to taka, która jest udzielana w sposób jednoznaczny i bezpośredni. Oznacza to, że osoba, której dane dotyczą, podejmuje świadome i aktywne działanie w celu wyrażenia zgody na przetwarzanie jej danych osobowych. Tego rodzaju zgoda jest najczęściej preferowana, ponieważ minimalizuje ryzyko nieporozumień i zapewnia jasność zarówno dla administratora danych, jak i dla osoby, której dane dotyczą.

Przykłady:

• Zaznaczenie pola wyboru (checkbox) w formularzu internetowym z informacją: "Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celu otrzymywania newslettera".
• Podpisanie formularza zgody podczas rejestracji na wydarzenie, gdzie jasno określono cel przetwarzania danych.
• Udzielenie zgody w rozmowie telefonicznej, gdzie rozmowa jest nagrywana, a osoba wyraża zgodę na przetwarzanie danych w określonym celu.

Zgoda dorozumiana

Zgoda dorozumiana opiera się na działaniach lub zachowaniach osoby, które sugerują jej zgodę na przetwarzanie danych, choć nie zostało to wyrażone wprost. W kontekście RODO, zgoda dorozumiana jest akceptowalna tylko w określonych sytuacjach i wymaga szczególnej ostrożności ze strony administratorów danych.

Przykłady:

• Użytkownik kontynuuje korzystanie z serwisu internetowego po wyświetleniu komunikatu o używaniu plików cookies, co może być interpretowane jako zgoda na ich stosowanie.
• Klient przekazuje swoje dane kontaktowe w celu otrzymania oferty handlowej, co może sugerować zgodę na kontakt w tej sprawie.

Podobieństwa między zgodą wyraźną a dorozumianą

Oba rodzaje zgody mają na celu uzyskanie pozwolenia od osoby, której dane dotyczą, na ich przetwarzanie. W obu przypadkach kluczowe jest, aby zgoda była:

• Dobrowolna: Osoba nie może być zmuszona do wyrażenia zgody.
• Świadoma: Osoba musi być poinformowana o celach i zakresie przetwarzania danych.

Różnice między zgodą wyraźną a dorozumianą

Wybór odpowiedniego rodzaju zgody ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia zgodności z RODO i ochrony praw osób, których dane dotyczą. Zgoda wyraźna jest bardziej jednoznaczna i trudniejsza do zakwestionowania, natomiast zgoda dorozumiana może prowadzić do niejasności i potencjalnych naruszeń.

Wybór odpowiedniego rodzaju zgody

Wybór pomiędzy zgodą wyraźną a dorozumianą zależy od kontekstu przetwarzania danych oraz poziomu ryzyka, jakie organizacja jest gotowa zaakceptować. Oto kilka kluczowych kwestii, które należy wziąć pod uwagę:

• Cel przetwarzania danych – Jeśli dane są wykorzystywane w celach marketingowych lub wrażliwych, lepszym wyborem jest zgoda wyraźna.
• Rodzaj danych osobowych – W przypadku danych szczególnej kategorii (np. zdrowotnych, biomedycznych) RODO wymaga zgody wyraźnej.
• Transparentność wobec użytkownika – Wyraźna zgoda zmniejsza ryzyko nieporozumień i zapewnia pełną jasność co do zakresu przetwarzania danych.
• Minimalizacja ryzyka prawnego – Organy nadzorcze, takie jak UODO, mogą podważyć zgodę dorozumianą, jeśli nie spełnia ona standardów jednoznaczności.

W kontekście zgodności z RODO i uniknięcia potencjalnych kar finansowych, administratorzy danych powinni priorytetowo stosować zgodę wyraźną tam, gdzie to możliwe.

Wymogi dotyczące zgody w świetle RODO

RODO stawia szereg wymagań dotyczących uzyskiwania i dokumentowania zgody na przetwarzanie danych osobowych. Do kluczowych wymogów należą:

• Jednoznaczność i konkretność – Zgoda nie może być domyślna ani uzyskana w sposób sugerujący brak wyboru.
• Brak domyślnych zgód – Nie można stosować checkboxów automatycznie zaznaczonych przy rejestracji użytkownika.
• Obowiązek poinformowania użytkownika – Administratorzy muszą jasno określić cel przetwarzania danych i poinformować użytkownika, kto będzie administratorem jego danych.
• Możliwość wycofania zgody – Każda osoba powinna móc wycofać swoją zgodę w dowolnym momencie, a wycofanie nie powinno wpływać na zgodność z prawem wcześniejszego przetwarzania.
• Zasada minimalizacji danych – Administratorzy powinni zbierać tylko te dane, które są rzeczywiście niezbędne do realizacji określonego celu.

Przestrzeganie tych wymagań nie tylko chroni przed sankcjami, ale także buduje zaufanie klientów do organizacji.

Podsumowanie

Prawidłowe uzyskanie zgody na przetwarzanie danych osobowych jest jednym z kluczowych wymogów RODO i ma bezpośredni wpływ na zgodność działalności organizacji z przepisami. Zrozumienie różnic między zgodą wyraźną a dorozumianą pozwala administratorom danych na podejmowanie świadomych decyzji i minimalizowanie ryzyka prawnego.

Zgoda wyraźna jest jednoznaczna, zapewnia większe bezpieczeństwo prawne i jest wymagana w przypadku przetwarzania danych wrażliwych. Z kolei zgoda dorozumiana może być stosowana w ograniczonych sytuacjach, jednak niesie ze sobą wyższe ryzyko błędnej interpretacji. Aby uniknąć problemów prawnych i budować zaufanie użytkowników, organizacje powinny stosować przejrzyste i zgodne z RODO procedury uzyskiwania zgody.

Nieprawidłowe uzyskanie zgody może skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak wysokie kary finansowe, obowiązek usunięcia danych, a nawet procesy sądowe. Dlatego tak ważne jest, aby każdy administrator danych posiadał aktualną wiedzę i odpowiednie narzędzia do stosowania przepisów RODO w praktyce.

Chcesz dowiedzieć się więcej o zgodności z RODO i uniknąć błędów w przetwarzaniu danych osobowych? Zapisz się na szkolenie online z ochrony danych osobowych lub weź udział w kursie dla inspektorów ochrony danych. Nasze szkolenia RODO pomogą Ci w pełni zrozumieć przepisy, wdrożyć najlepsze praktyki i skutecznie zarządzać danymi w organizacji.